Jeden z najbardziej znanych i najpospolitszych gatunków trzmieli. Gatunek objęty ochroną częściową. Występuje na terenie całej Polski. Tworzy rodzinki bardzo liczne, nawet ponad 500 osobników. Trzmiel ziemny zakłada gniazda w ziemi, w opustoszałych mysich norach lub w szczelinach murów. Długość ciała matki wynosi 20-23 mm, robotnicy 11-17 mm, a samca 14-16 mm. Owłosienie czarne z dwoma żółtymi przepaskami: na przedtułowiu i drugim segmencie odwłoka; koniec odwłoka jest biały, szary lub szarobiały. Trzmiela ziemnego można pomylić z trzmielem gajowym (Bombus lucorum), trzmielem zamaskowanym (Bombus cryptarum) i trzmielem wielkim (Bombus magnus). Matki wychodzą z zimowli od połowy marca, robotnice pojawiają się na początku czerwca, a pokolenie płciowe (samce i młode matki) na przełomie czerwca i lipca. Jest gatunkiem polilektycznym, co oznacza, że nie jest wyspecjalizowany w zbieraniu pyłku z określonych gatunków roślin, zatem jego baza pokarmowa jest bardzo szeroka. Odwiedza ogromną liczbę gatunków roślin (ponad 500), w tym drzewa i krzewy owocowe, wierzby (Salix L.) i mniszki (Taraxacum F.H. Wigg.). Wykorzystuje się go do zapylania sadów, a także upraw szklarniowych, głównie pomidora zwyczajnego (Solanum lycopersicum L.). Jego języczek jest dość krótki – średnia długość języczka robotnicy to 5,8 mm. Z tego względu często przegryza rurki kwiatowe kwiatów o długich rurkach, ponieważ nie sięga ich dna.
Tekst: lic. Ewelina Berbeć, dr inż Paweł Migdał
Zdjęcia: Jakub Józefczuk